Marita Weiland (Germany, GDR, 1966): Een reis tussen twee werelden met Pension Volkmann “Vollpension” 1988

In de DDR hielden concerten ons vaak op de been. Een onvergetelijk concert voor mij was Pension Volkmann op 9 november 1989.

Na het concert raakten we in de war door uitspraken als “…jullie spergebied gebied is weg!” of “…de muur in Berlijn is open!”.

Maar officieel hadden we er nog niets van gehoord! Niet op de radio en ook niet op de televisie. Toen we de laatste bus naar huis namen, werden onze paspoorten zoals altijd gecontroleerd… Dus wat zou er gebeurd moeten zijn?

Daar kwamen we de volgende dag al snel achter. Een collega was net terug uit het westen. Mijn vrienden en ik slaagden erin om een visum in ons paspoort te krijgen, zodat we West-Duitsland konden bezoeken.

Het was een reis met heel gemengde gevoelens. We reden in een Trabi (Oost-Duitse Trabant) over de grens. Langs de kant van de weg werden we verwelkomd door euforische mensen, maar wij ervoeren een diepe angst: we waren doodsbenauwd dat ze ons niet meer naar huis zouden laten gaan! We zaten in een reis tussen twee werelden. En dat is precies hoe ik me voelde.

Mijn steun was het gezelschap van mijn vrienden en mijn kleine cassette van Pension Volkmann. Pension Volkmann klonk in het Westen hetzelfde als in het Oosten. Muziek was mijn anker in deze waanzinnige reis tussen het Duitsland zoals ik het altijd gekend heb en een nieuwe wereld die ons leven voor altijd zou veranderen.

Cassettes zijn niet voor eeuwig, dus kocht ik later de LP. Een perfecte herinnering aan deze bizarre tijd.

Vinyl Portraits en Platen in the DDR

In de Duitse Democratische Republiek (DDR) waren westerse muziek of platen niet toegestaan. Er was maar één platenmaatschappijen dat was Amiga. Amiga bracht Oost-Duitse muziek en bracht onder licentie ook wel westerse muziek uit die onschadelijk werd gevonden voor het regime.

In het westen van de DDR en rond Berlijn kon men West-Duitse televisie zien en kon men westerse radio ontvangen. Daarom werden cassette- en bandrecorders belangrijke media om de nieuwste hits en trends op te nemen.

Ook gingen veel jonge mensen op reis naar Boedapest om platen te kopen en die de DDR in te smokkelen.

Duitse artiesten die bij platenmaatschappij Amiga publiceerden verstopten vaak subtiele boodschappen tegen het regime in hun teksten. Die werden vaak niet ontdekt door de censuur. Kunstenaars plaatsten ook wel”roze olifanten”. Dit waren zeer duidelijke kritische teksten die censoren er direct uitpikten, waarbij ze de meer subtiele boodschappen vaak over het hoofd zagen.

De situatie in de DDR zorgde voor sterke undergroundbewegingen zoals de vredesbeweging en de blueserszene met concerten van bands als Engerling, Freygang, First Arsch en Feeling B. Ze lieten zich inspireren door folk, blues, country en rockmuziek. Bluesers liftten naar concerten door het hele land en kenmerkten zich door hun specifieke kleding zoals spijkerbroeken, parka’s (tweedehands legerjassen), sandalen etc. De blueserszene is te vergelijken met de hippiecultuur in het westen.

Uiteraard werden bluesers en concerten nauwlettend in de gaten gehouden door het Ministerie van Staatsveiligheid, beter bekend als Stasi.

Sommige leden van de inmiddels beroemde Duitse band “Rammstein” waren lid van de blueserszene en speelden in bands zoals Feeling B.

In 2022 reisde ik naar de voormalige DDR en met de hulp van Thomas Hesse en vrienden kon ik 13 mensen portretteren met hun unieke verhalen over de concerten die ze bijwoonden, hun Amiga-platen en de LP’s die ze over de grens smokkelden.